Michael Koster taxichauffeur van het jaar 2012
Wat doe je als taxichauffeur wanneer je werkgever zegt “altijd reanimeren” dus ook als de taxi klant een “Niet reanimeren” penning draagt?
Met die vraag mailde een taxichauffeur mij vandaag.
Mijn eerste reactie was dat je in de eerste plaats aan je eigen positie als werknemer moet denken dus: Doe wat je werkgever vraagt. Dan kom je niet in een conflict situatie en je kunt ook niet aansprakelijk gesteld worden. Principes en moraal beleggen namelijk geen boterham.
Daarbij vind ik het wel heel goed wanneer werknemers wat dieper nadenken over hun positie en ik heb beloofd het verder uit te zoeken en met een wat uitgebreider antwoord te komen. Wel dat antwoord deel ik dan ook graag met mijn column lezers.
Eerst is het nodig de vraag helder te krijgen.
Is de opdracht van de werkgever om altijd te moeten reanimeren een “redelijke opdracht? ”. Gedraagt de werkgever zich daarmee als goed werkgever?
En ben je nu een goed werknemer als je wel reanimeert terwijl het slachtoffer een verklaring niet- reanimeren had?
Of ben je juist een goed werknemer als je rekening houdt met de wensen van de klanten van de baas? En dus niet reanimeert als die klant een reanimeer-mij-niet verklaring draagt?
Misschien is er gewoon geen pasklaar antwoord mogelijk. en hangt het af van alle omstandigheden van het geval. Laten we hopen dat we geen werknemer treffen die door zijn werkgever ontslag op staande voet krijgt omdat hij niet heeft gereanimeerd terwijl de klant een reanimeer –me-niet verklaring had. Juridisch misschien wel erg boeiende kwestie, maar voor betrokken werknemer dan wel erg zuur.
Deze vragen heb ik voorgelegd aan de juridisch adviesgroep, dat zijn juristen die helpen bij lastige juridische vraagstukken. Via de adviesgroep kwam ik uit bij uit bij de Nederlandse Vereniging voor Euthanasie (NVVE), die de niet-reanimeren-penningen verstrekt. Die hebben het volgende staan op hun website:
‘In het handboek van het Oranje Kruis staat dat een EHBO’er de reanimatie niet hoeft te starten als de penning aanwezig is. De EHBO’er mag niet op zoek gaan naar de penning, omdat dit tijdverlies betekent. Mensen die wel gereanimeerd willen worden kunnen dan namelijk tekort worden gedaan. Mocht de EHBO’er bij het ontbloten van de borst een penning aantreffen, dan kan hij stoppen met reanimeren. Hij mag ook doorgaan tot professionele hulpverleners aanwezig zijn. De professionele hulpverlener dient de penning te respecteren en te stoppen of niet te beginnen met de reanimatie.
In de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBo) staat dat voor het in gang zetten van elke geneeskundige behandeling uw toestemming nodig is. Meestal betreft het een mondelinge toestemming. Voor een situatie waarin u deze mondelinge toestemming niet (meer) kunt geven, kunt u uw wensen vastleggen. Het recht om een behandeling te weigeren door middel van een behandelverbod (en niet-reanimerenpenning) is dus in deze wet verankerd. Een arts en (ambulance) verpleegkundigen zijn in principe verplicht deze verklaring te volgen’.
Het klopt dus wel dat alleen hulpverleners (artsen, ambulancepersoneel) verplicht zijn om de wilsverklaring van de patiënt te volgen. ‘Gewone’ EHBO’ers zijn dat niet. Die hebben de keus om, als ze zien dat iemand zo’n penning draagt, de behandeling te stoppen, of ermee door te gaan totdat ambulancepersoneel arriveert (dat dan de reanimatie niet mag voortzetten).
Maar het is wel de vraag of de werkgever die keus voor zijn werknemers mag invullen. De werkgever maakt nu voor de werknemer een morele keus. Ik denk dat de werkgever hiermee buiten zijn bevoegdheden treedt. Hij mag zijn werknemers wel opdrachten geven die met hun werk te maken hebben, ook hoe ze hun klanten moeten benaderen, wat ze aan moeten, enzovoort, maar dit is wel van een andere orde dan het wel of niet dragen van een stropdas. De instructiebevoegdheid van de werkgever strekt zich niet uit tot deze situatie.
Als er zoiets gebeurt schuift de relatie tussen chauffeur en werkgever ver naar de achtergrond. De afwegingen die de chauffeur maakt hebben weinig meer te maken met zijn werk, maar worden puur intermenselijk. De chauffeur maakt zijn eigen morele afweging over de situatie en die afweging zou strikt persoonlijk moeten zijn. Dit gaat de invloedssfeer van de werkgever te buiten. Als de werknemer besluit niet te willen reanimeren, dan zou dat geen gevolgen voor zijn baan moeten hebben. Maar beter is het niet zover te laten komen en dit aan te kaarten voordat er echt een geschil ontstaat’.
Er is dus geen pasklaar antwoord maar dankzij deze taxichauffeur is het probleem wel helderder geworden en kan gezocht worden naar een werkbare oplossing. Want bij zo een duivels dilemma steek je niet je kop in het zand. Hier dient een weloverwogen en moreel besluit genomen te kunnen worden en geen struisvogel politiek. Ik zou zeggen dat het belangrijk is om hierover met de werkgever te praten voordat de situatie zich voordoet.
Rufus Kohn
Taxiconsulent
kijk ook op de nieuwe FNV Taxi Youtube kanaal
rufuskohn's Blog 