Michael Koster taxichauffeur van het jaar 2012
Wat doe je als taxichauffeur wanneer je werkgever zegt “altijd reanimeren” dus ook als de taxi klant een “Niet reanimeren” penning draagt?
Met die vraag mailde een taxichauffeur mij vandaag.
Mijn eerste reactie was dat je in de eerste plaats aan je eigen positie als werknemer moet denken dus: Doe wat je werkgever vraagt. Dan kom je niet in een conflict situatie en je kunt ook niet aansprakelijk gesteld worden. Principes en moraal beleggen namelijk geen boterham.
Daarbij vind ik het wel heel goed wanneer werknemers wat dieper nadenken over hun positie en ik heb beloofd het verder uit te zoeken en met een wat uitgebreider antwoord te komen. Wel dat antwoord deel ik dan ook graag met mijn column lezers.
Eerst is het nodig de vraag helder te krijgen.
Is de opdracht van de werkgever om altijd te moeten reanimeren een “redelijke opdracht? ”. Gedraagt de werkgever zich daarmee als goed werkgever?
En ben je nu een goed werknemer als je wel reanimeert terwijl het slachtoffer een verklaring niet- reanimeren had?
Of ben je juist een goed werknemer als je rekening houdt met de wensen van de klanten van de baas? En dus niet reanimeert als die klant een reanimeer-mij-niet verklaring draagt?
Misschien is er gewoon geen pasklaar antwoord mogelijk. en hangt het af van alle omstandigheden van het geval. Laten we hopen dat we geen werknemer treffen die door zijn werkgever ontslag op staande voet krijgt omdat hij niet heeft gereanimeerd terwijl de klant een reanimeer –me-niet verklaring had. Juridisch misschien wel erg boeiende kwestie, maar voor betrokken werknemer dan wel erg zuur.
Deze vragen heb ik voorgelegd aan de juridisch adviesgroep, dat zijn juristen die helpen bij lastige juridische vraagstukken. Via de adviesgroep kwam ik uit bij uit bij de Nederlandse Vereniging voor Euthanasie (NVVE), die de niet-reanimeren-penningen verstrekt. Die hebben het volgende staan op hun website:
‘In het handboek van het Oranje Kruis staat dat een EHBO’er de reanimatie niet hoeft te starten als de penning aanwezig is. De EHBO’er mag niet op zoek gaan naar de penning, omdat dit tijdverlies betekent. Mensen die wel gereanimeerd willen worden kunnen dan namelijk tekort worden gedaan. Mocht de EHBO’er bij het ontbloten van de borst een penning aantreffen, dan kan hij stoppen met reanimeren. Hij mag ook doorgaan tot professionele hulpverleners aanwezig zijn. De professionele hulpverlener dient de penning te respecteren en te stoppen of niet te beginnen met de reanimatie.
In de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBo) staat dat voor het in gang zetten van elke geneeskundige behandeling uw toestemming nodig is. Meestal betreft het een mondelinge toestemming. Voor een situatie waarin u deze mondelinge toestemming niet (meer) kunt geven, kunt u uw wensen vastleggen. Het recht om een behandeling te weigeren door middel van een behandelverbod (en niet-reanimerenpenning) is dus in deze wet verankerd. Een arts en (ambulance) verpleegkundigen zijn in principe verplicht deze verklaring te volgen’.
Het klopt dus wel dat alleen hulpverleners (artsen, ambulancepersoneel) verplicht zijn om de wilsverklaring van de patiënt te volgen. ‘Gewone’ EHBO’ers zijn dat niet. Die hebben de keus om, als ze zien dat iemand zo’n penning draagt, de behandeling te stoppen, of ermee door te gaan totdat ambulancepersoneel arriveert (dat dan de reanimatie niet mag voortzetten).
Maar het is wel de vraag of de werkgever die keus voor zijn werknemers mag invullen. De werkgever maakt nu voor de werknemer een morele keus. Ik denk dat de werkgever hiermee buiten zijn bevoegdheden treedt. Hij mag zijn werknemers wel opdrachten geven die met hun werk te maken hebben, ook hoe ze hun klanten moeten benaderen, wat ze aan moeten, enzovoort, maar dit is wel van een andere orde dan het wel of niet dragen van een stropdas. De instructiebevoegdheid van de werkgever strekt zich niet uit tot deze situatie.
Als er zoiets gebeurt schuift de relatie tussen chauffeur en werkgever ver naar de achtergrond. De afwegingen die de chauffeur maakt hebben weinig meer te maken met zijn werk, maar worden puur intermenselijk. De chauffeur maakt zijn eigen morele afweging over de situatie en die afweging zou strikt persoonlijk moeten zijn. Dit gaat de invloedssfeer van de werkgever te buiten. Als de werknemer besluit niet te willen reanimeren, dan zou dat geen gevolgen voor zijn baan moeten hebben. Maar beter is het niet zover te laten komen en dit aan te kaarten voordat er echt een geschil ontstaat’.
Er is dus geen pasklaar antwoord maar dankzij deze taxichauffeur is het probleem wel helderder geworden en kan gezocht worden naar een werkbare oplossing. Want bij zo een duivels dilemma steek je niet je kop in het zand. Hier dient een weloverwogen en moreel besluit genomen te kunnen worden en geen struisvogel politiek. Ik zou zeggen dat het belangrijk is om hierover met de werkgever te praten voordat de situatie zich voordoet.
Rufus Kohn
Taxiconsulent
kijk ook op de nieuwe FNV Taxi Youtube kanaal
rufuskohn's Blog 
Reacties
Dat is allemaal geweldig. Maar om te beginnen mogen wij als EHBO’ers niet op zoek naar een niet reanimeren penning en verder zijn wij als EHBO’ers niet kundig om die beslissing te maken. Mijn reaktie zou dus zijn reanimeren en laat het maar aan de professionals over om een beslissing te maken. Als EHBO’er ben ik geen professional en dus kan ik er niet over beslissen.
Je vergeet de chauffeurs te waarschuwen dat indien zij kiezen om de opdracht van de werkgever niet te volgen en er gevolgen zijn, wellicht strafrechtelijk, kunnen zij ook alleen voor staan.
Deze zaken zijn tussen werkgever en opdrachtgevers. Afkomstig van deze gesprekken komen er instructies voor de chauffeurs, die dienen zij te volgen, ook voor eigen bescherming.
Je slaat de spijker wel op zn kop. Daar gaat deze discussie nu juist over. Het gaat de invloedssferen van de werkgever werknemersrelatie juist te boven omdat het hier in de eerste plaats om een morele overweging van de EHBO’er gaat.
De tegenovergestelde is waar. In 1e plaats komt de opdracht van de werkgever (indien een opdracht bekend is gemaakt), eigenaar van het vervoerscontract. De chauffeur is daar niet op persoonlijke basis maar als uitvoerende persoon voor de werkgever.
Als de werkgever zegt “niet reanimeren”, dan Is het precies wat de chauffeur moet doen.
Dat zie je ook in diverse andere beroepen, de professioal moet regels volgens boven zijn eigen mening of gevoelens. Stel je voor als een politieagent zijn mening en gevoelens boven de wet zou zetten etc.
Bovendien vind ik dat deze tekst de taxichauffeurs precies in verwarring brengen. De chauffeur moet de opdracht van de werkgever volgen. Dan pas is hij echt gedekt voor eventuele slechte gevolgen. Handelt hij uit eigen wil, zijn de gevolgen voor zijn rekening, plus evt een arbeidsprobleem voor het negeren van een opdracht van de werkgever.
Dat ben ik niet helemaal met je eens Adriana, want je hebt wel degelijk een eigen verantwoordelijkheid die boven ‘bevel is bevel’ uitstijgt.
Maar in dit specifieke geval is het ook vanuit een EHBO standpunt het beste als er door een EHBO’er wordt gereanimeerd. Het starten van een reanimatie is al lastig genoeg voor een EHBO’er en het is onverstandig om een extra barriere op te richten. Dus als de werkgever vanuit een EHBO standpunt roept dat je altijd moet reanimeren heeft hij gelijk, aangezien de EHBO’er niet de middelen, noch de taak heeft om te zoeken naar redenen waarom een Slachtoffer niet gereanimeerd wenst te worden. Dat is de taak van Professionele Hulpverlening en daar moet die beslissing ook blijven.
Ik zou als patient die alles heeft geregeld voor NEE, het toch wel respecteren als dit werd nageleefd. Ik begrijp best wel dat het een vervelende positie is voor de chauffeur. Ik denk dat werkgevers ook maar eens moeten gaan nadenken over deze vraag. Ik blijf zelf vinden dat je NEE moet respecteren.
Beste Inge, als u alles heeft geregeld voor nee, dan is het uw verantwoording om geen EHBO’ers er bij te (laten) halen, want EHBO’ers hebben geen beslissingsbevoegdheid over het niet starten van een reanimatie op wens van de patient. Dat is gereserveerd voor medisch geschoold personeel en niet voor de EHBO’er. Het is ons als EHBO’ers zelfs verboden om op zoek te gaan naar dergelijke wensen (door middel van een hangertje enzo). Kortom uw NEE gaat mij als EHBO’er niets aan, aangezien ik daar niet over mag beslissen en de enige reden om niet aan een reanimatie te beginnen voor een EHBO’er is als dit gevaar voor mij als Hulpverlener betekent of als geschoold medisch personeel mij hierop attent maakt. Dit heeft niets met respect te maken maar met kunde en competentie, die wij als EHBO’er niet bezitten!
Bedankt, snowcat! Uiteindelijk een goed antwoord.
Het is inderdaad zo. De werkgever moet duidelijk maken dat se patiënt altijd geanimeerd door de chauffeur/ehbo-er moet worden. De chauffeur moet het altijd doen. Alleen medici is bevoegd om de beslissing ye maken om niet te reanimeren.
Persoonlijke standpunten van chauffeurs zijn hier niet belangrijk, wel het volgen van de opdracht van de werkgever.